Yapı denetimde Bir Dönem Kapanıyor! Komşu binaya zarar veren yandı!

İnşaat Sektöründe Yaptırımlar Sertleşiyor

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği”, “Dağıtım Tebliği” ve “Ceza Tebliğinde” yapılan değişikliklerle inşaat sektöründe yeni bir sayfa açıldı.

Artık, yapı denetim firmaları için sorumluluklar daha da belirginleşiyor ve olası hatalara karşı daha ağır yaptırımlar uygulanacak. Özellikle yeni yapılan bir binanın 15 yıl içinde yıkılması veya inşaat sırasında komşu yapıya zarar verilmesi durumunda, ilgili yapı denetim firmasının faaliyet izni iptal edilecek ve teminatlarına el konulacak. Bu durum, sektördeki tüm paydaşlar için önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.

Teminatlar Artık TÜFE ve ÜFE Ortalamasına Göre Belirlenecek

Yapı denetim kuruluşlarından alınan teminatlarla ilgili de önemli bir düzenlemeye gidildi. Daha önce her yıl Üretici Fiyat Endeksi’ne (ÜFE) göre güncellenen teminat tutarları, 2026’dan itibaren Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve ÜFE ortalamasına göre belirlenecek. Bu değişiklik, teminatların piyasa koşullarına daha uygun bir şekilde güncellenmesini sağlayarak, olası risklere karşı daha güçlü bir güvence sunmayı hedefliyor.

500 Metrekare Altı Yapılara Büyük Kolaylık

Vatandaşların yapı denetim hizmetine erişimini kolaylaştırmak amacıyla, yapı inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan yapılar ve yapı denetim hizmet sözleşmesi bedeline esas kalan inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan yapılar, Elektronik Dağıtım Sistemi dışında bırakıldı. Bu sayede, daha önce Bakanlığın zorunlu atadığı kuruluş dışında yapı denetim hizmeti almakta güçlük çeken yapı sahipleri, istedikleri yapı denetim kuruluşuyla sözleşme imzalayabilecek. Bu kolaylık, özellikle küçük ölçekli inşaatlar için hem zaman hem de maliyet açısından önemli avantajlar sunuyor.

Ayrıca, inşası tamamlanmış ancak yapı kullanım belgesi almakta zorluk çeken 500 metrekareye kadar olan bina sahipleri de bu değişiklikle yapı denetim firmalarına daha kolay ulaşabilecekler. Bu binalar için vatandaşların belirleyeceği yapı denetim kuruluşuyla yüzde 1,75 ile yüzde 3,50 arasında hizmet bedeli oranıyla denetim hizmet sözleşmesi imzalanabilecek. Güçlendirme işlerinde ise denetim hizmet bedeli, o binanın tamamı için hesaplanan bedelin en az yüzde 25’i oranında belirlendi.

İnşaat Başlangıç Süresi Kısalıyor: 3 Ayda Başlamazsa Fesih!

Yönetmelikteki sözleşme fesih gerekçelerinde de önemli bir değişiklik yapıldı. Daha önce 6 ay olan hiç iş yapılmaması süresi 3 aya düşürüldü. Bu kararla birlikte, yapı denetim kuruluşları, inşaatın 3 ay içinde başlatılmaması durumunda sözleşmeyi feshedebilecekler. Bu durum, atıl bekleyen projelerin önüne geçilmesi ve inşaat süreçlerinin hızlandırılması açısından kritik bir adım olarak görülüyor. Ayrıca, yapı denetim kuruluşlarının kalıp ve donatı imalatını teslim alma, betona nezaret etme gibi mevzuatla verilen denetim görevlerini yerine getirmeme hallerinde de sözleşmenin feshedilebilmesinin önü açıldı.

İllere Göre Yeni Atama Sistemi

Elektronik Dağıtıma İlişkin Tebliğ Değişikliği ile 45 ve üzerinde yapı denetim kuruluşuna sahip olan illerde iki alternatifli denetim kuruluşu ataması yapılabilecek. Bu sistemde, vatandaşa önce bir yapı denetim firması önerilecek. Eğer vatandaş bu firmayla 3 iş günü içinde sözleşme yapmazsa, sistem otomatik olarak ikinci bir firmayı atayacak ve bu kuruluşla süreç başlatılacak. Bu yeni uygulama, 1 Şubat 2026’ya kadar illerdeki faal yapı denetim kuruluşu sayıları güncellenerek yaygınlaştırılacak. Uygulama hali hazırda İstanbul, Ankara, Bursa, Konya, İzmir, Kocaeli, Antalya, Gaziantep, Mersin, Kayseri, Şanlıurfa, Diyarbakır, Tekirdağ, Adana, Samsun ve Muğla’da hayata geçirildi.

Komşu Binaya Verilen Zarar, Faaliyet İzni İptali Getiriyor

Ceza Tebliğ Değişikliği ile ilgili kanunda yer alan “taşıyıcı sisteminde onarılamaz düzeyde yapısal bir hasar” ifadesi, “bu hasar nedeniyle yapının veya binanın yıkıldığının veya yıkılmasını gerektiren durumların anlaşılması gerektiği” şeklinde netleştirildi. En dikkat çekici değişikliklerden biri ise, yapı denetim kuruluşunca denetimi üstlenilen bir yapının, yapı kullanma izin belgesi aldıktan sonra 15 yıl içinde yıkılması durumunda yapı denetim firmasının faaliyetine son verilmesi ve teminatına el konulması.

Ayrıca, bir binanın inşa aşamasında (kazı gibi) çevresindeki bir yapıya zarar vermesi durumunda da yapı denetim kuruluşunun izin belgesi iptal edilecek ve teminatına el konulacak. Bu düzenleme, özellikle kentsel dönüşüm alanlarında ve yoğun yapılaşmanın olduğu bölgelerde komşu bina güvenliğini sağlamak adına büyük önem taşıyor.

Baba Adaylarına Gebe Okulunda eğitim

Kaynak: VANDAHABER